Bystra etnograficznie przynależy do Żywiecczyzny. Uwidocznione to jest w kulturze mieszkańców tej ziemi. Chociaż w folklorze miejscowych górali zauważyć można elementy pochodzące z rejonu Beskidu Śląskiego, to sztuka ludowa i większość zwyczajów podporządkowane są wpływa żywieckim. Na terenie naszego kraju najbardziej spopularyzowana grupą górali są Podhalańczycy. Ich charakterystyczne białe spodnie bogato zdobione w kolorowe parzenice oraz kapelusze z muszelkami i piórem zna cała Polska. Górale podhalańscy to część wielkiej grupy kulturowej – Górali Karpackich, a do tej należą również górale beskidzcy. Folklor Beskidów spopularyzowali ostatnimi czasy bracia Golcowie, czerpiąc z niego elementy do swoich utworów.
Folklor beskidzki
W Beskidzie Śląskim i Beskidzie Żywieckim oraz na przyległych terenach kultura ludowa ma bogate i różnorodne tradycje. Mimo wielu postępujących i nieuniknionych zmian tradycje te w znacznym stopniu przetrwały, co więcej – z coraz większym pietyzmem są kultywowane:
- Koniakowskie koronki – które charakteryzują się bogactwem motywów zaczerpniętych ze świata przyrody oraz perfekcyjnym wykonaniem.
- Haft – najbardziej znane to: cieszyński ( Śląsk Cieszyński ), krzyżykowy w Beskidzie Śląskim oraz żywiecki na tiulu.
- Zdobnictwo bibułkowe – z misternie wykonanych bibułkowych kwiatów powstają niezwykle dekoracyjne, barwne kompozycje, bukiety, wianki, drzewka czy girlandy.
- Rzeźba – spośród których wielu nawiązuje do dawnych wzorów, tworząc czy to pełne surowej prostoty świątki, czy rodzajowe scenki z życia wsi. Niektórzy z nich zajmują się także wykonywaniem szopek, gwiazd kolędniczych i masek dla przebierańców.
- Roztocze – ciekawym objawem współczesnej sztuki ludowej są ozdabiane kolorową cegłą nowo budowane domy ( np. w Dzwoli, Kocudzy ). Bardzo często w mieszkaniach można spotkać powszechne dawniej skrzynie frampolskie, tarnogrodzkie lub krasnobrodzkie, a także inne tradycyjne sprzęty.
Obok starych przydrożnych figur kamiennych ( niegdyś ośrodek kamieniarski w Józefowie i Bruśnie ) przetrwały rzeźbione krzyże cmentarne w Dzwoli oraz liczne drewniane kapliczki z rzeźbionymi pięknymi świątkami, kapliczki ciosane z jednego pnia, krzyże przydrożne z figurkami Chrystusa oraz z kowalskiej roboty krzyżykami z kogutkiem na szczycie (typowe głównie dla okolic Frampola i Biłgoraja ). Tradycje rzeźby w drewnie są nadal bardzo żywe. Dość powszechny jest także wyrób zabawek i drewnianych przedmiotów użytku domowego. Kontynuowane są tradycje plecionkarstwa, folkloru muzycznego, a szczególnie plastyki obrzędowej i tańca. Pisanki z okolic Szczebrzeszyna (np. z Tereszpola) zalicza się w literaturze etnograficznej do najpiękniejszych w Polsce. Spośród wielu dawnych ośrodków garncarskich na Roztoczu czynny nadal jest tylko w Krasnobrodzie, zaś na terenach puszczańskich – w Łążku Ordynackim i Bidaczowie.
Folklor beskidzki jest bardzo bogaty w wierzenia i tradycje, które w dużej części kultywowane są do dnia dzisiejszego. Na terenie Bystrej spotkacie barwnych kolędników, pięknie przybrane bagniątki ( palmy wielkanocne ) a przede wszystkim muzykujących górali.
